فریز درایینگ 

در تعریف فرآیند فریز درایینگ می توان گفت همان خشک کن انجمادی است که برای حفظ و نگهداری خواص فیزیکی و شیمیایی مواد به کار می رود و کاربرد های بسیاری در صنایع غذایی، داروسازی، پزشکی، بیوتکنولوژی و کشاورزی دارد.
از دیگر کاربردهای فریز درایینگ می توان به خشک کردن میکروب ها، نگهداری از نمونه های حیوانی در موزه ها و... اشاره نمود. فریز درایینگ را با نام لیوفیلیزاسیون نیز می شناسند. مهم ترین کاربرد فریز درایینگ حذف رطوبت از مواد فاسد شدنی برای حفظ آن هاست.

فرآیند فریز درایینگ

فرآیند فریز درایینگ به این صورت می باشد که ابتدا باید ماده مورد نظر منجمد شود و با کاهش فشار و افزودن حرارت، آب موجود درون این ماده تصعید می گردد. یعنی مستقیما به بخار تبدیل می شود. این یک نوع روش رطوبت زدایی است که از گرما برای تبخیر آب استفاده می شود.
عمل فریز درایینگ به دلیل استفاده از دمای پایین در طول فرآیند، سبب حفظ کیفیت و شکل محصولات می شود. عمده ترین کاربرد فریز درایینگ در علوم زیستی، پزشکی و صنایع غذایی نیز می باشد.
فریز درایینگ 

مزیت فریز درایینگ

عمل فریز درایینگ از بهترین شیوه های رطوبت زدایی محسوب می شود. زیرا کیفیت مواد غذایی را به خوبی حفظ می کند. در این روش، می توان بو، کیفیت و فرم مواد را با کیفیت بالایی حفظ کرد. از دیگر مزایای فریز درایینگ می توان به موارد زیر اشاره نمود:

افزایش عمر و دوام محصول

فرآیند فریز درایینگ سبب می شود در دمای پایین و زدایش سریع آب بر اثر تصعید، عمر و دوام مواد مورد نظر افزایش یابد. بدین ترتیب با انجام درست فرایند خشک کردن، عمر انباری محصول افزایش می یابد.

افزودن دوباره رطوبت برای مصرف

اگر ماده خشک شده برای مصرف نتواند به راحتی و به صورت کامل رطوبت جذب نماید، کیفیت پایینی خواهد داشت. به دلیل ایجاد ساختار متخلخل در مواد درای فریز شده، مواد غذایی می‌توانند به طور کامل رطوبت را باز جذب کنند. این موضوع کیفیت مواد را افزایش داده و آن‌ها را برای مصرف، ایده آل می‌سازند.

تاثیر مثبت بر مواد مغذی و کیفیت ظاهری

به‌دلیل انجام فرآیند فریز درایینگ در دمای پایین، مواد مغذی و رنگ مواد حفظ می‌شود.

مراحل فریز درایینگ

فریز درایینگ از سه مرحله تشکیل می‌شود که مهم ترین مرحله آن، انجماد است. اگر مراحل فرایند فریز درایینگ به خوبی انجام گیرد، تا 30 درصد در زمان خشک شدن صرفه‌جویی می‌شود.

مرحله اول: انجماد

روش‌های متنوعی برای انجماد محصول مورد نظر وجود دارد. سرد کردن تا دمای پایین‌تر از نقطه سه‌گانه اطمینان می‌دهد که رطوبت منجمد، به جای ذوب شدن، مستقیما بخار می‌شود. در این صورت شکل فیزیکی ماده نیز حفظ می‌گردد.

مرحله دوم: خشک کردن اولیه

مرحله دوم در فریز درایینگ، خشک کردن اولیه یا همان تصعید است که طی آن فشار سامانه کاهش می‌یابد و به ماده حرارت افزوده می‌شود تا آب منجمد، تصعید شود (مستقیما به بخار تبدیل شود). خشک کردن اولیه ممکن است به کندی صورت گیرد. اگر حرارت داده شده به ماده زیاد باشد، ساختار ماده را تغییر می‌دهد.

مرحله سوم: خشک کردن ثانویه

آخرین مرحله فریز درایینگ، خشک کردن ثانویه است که در طی آن پیوندهای یونی محدود مولکول‌های آب گسسته می‌شوند. با افزایش درجه حرارت نسبت به مرحله خشک کردن اولیه، پیوندهای باقی‌مانده بین ماده و مولکول‌های آب از بین می‌رود. ماده‌ای که به روش فریز درایینگ خشک می‌شود، ساختار آن به صورت متخلخل نگه‌داری می‌شود. بعد از پایان فرایند فریز درایینگ و پیش از مهر و موم شدن ماده، خلا می‌تواند با یک گاز بی‌اثر از بین برود. بیشتر مواد می‌توانند تا جایی خشک شوند که 1تا5 درصد رطوبت باقی بماند.